Coraz więcej ludzi skarży się na chroniczne, silne i długotrwałe obniżenie nastroju, nie jest to zwykła chandra – w coraz większej liczbie przypadków mamy do czynienia z depresją. Badacze prognozują, że do 2020 roku depresja będzie drugą chorobą pod względem liczby zachorowań w krajach cywilizowanych.

Jakie są przyczyny takiego stanu rzeczy? 

Nie ma co do tego jednoznacznej odpowiedzi ale wymienia się kilka czynników. Coraz większa presja na wydajność, pęd do osiągnięcia sukcesu, życie w chronicznym stresie, brak snu, wypoczynku, wieczny pośpiech, spłycenie lub załamanie kontaktów rodzinnych i towarzyskich. Zmiany cywilizacyjne następują szybciej niż możliwości adaptacyjne naszego organizmu. Odpowiedzią na zbyt wielkie wymagania środowiska może być właśnie depresja. Zaburzenia depresyjne mogą całkowicie obniżyć jakość naszego życia. Apatia, zmęczenie, lęk, strach, wszechogarniający smutek, brak poczucia celu i sensu a wreszcie zaburzenia somatyczne jak bezsenność, bóle, obniżenie odporności – to wszystko może być wynikiem depresji.

Czym więc jest depresja?

Każdy z nas przeżywa wzloty i upadki, jest to normalną częścią życia i prowadzi często do  obniżenia nastroju. Wielu ludzi używa słowa depresja opisując właśnie tego typu uczucia, jednak depresja jest czymś znacznie poważniejszym niż zwykły smutek.

Kiedy pustka i rozpacz zaczynają „kontrolować” całe życie, utrzymują się przez bardzo długi czas i nie chcą odejść może to oznaczać depresję. Depresja powoduje, że ciężko jest normalnie funkcjonować nie mówiąc już o cieszeniu się życiem.

Niektórzy ludzie opisują depresję jako „życie w czarnej dziurze” lub poczucie ciągłego zagrożenia i silnego lęku przed czymś nieokreślonym.

Depresja zaburza codzienne życie – zdolność do pracy, nauki, jedzenia, spania i przede wszystkim czerpania radości z życia. Poczucie beznadziei i brak poczucia własnej wartości są silne i wszechogarniające.

Depresja jest zaburzeniem medycznym – chorobą, która wywołuje silne, utrzymujące się w czasie i uporczywe poczucie smutku, pustki i utraty zainteresowania światem zewnętrznym. Depresja zdecydowanie nie jest słabostką, lub chwilowym smutkiem, nie można się z niej po prostu „otrząsnąć”. Jest to choroba chroniczna, która wymaga długiego leczenia.

Istnieją osoby cierpiące na depresję, które nie odczuwają żadnego smutku, często czują za to ciągłe zmęczenie, pustkę i apatię, mężczyźni z kolei często odczuwają złość, agresję i silny niepokój.

Rodzaje depresji:

Rozróżnia się kilka rodzajów depresji w zależności od jej nasilenia, przyczyny  oraz długości występowania epizodów depresyjnych.

• duża depresja – najpoważniejszy rodzaj jest (depresja kliniczna) która zaburza nie tylko sposób odczuwania ale również wpływa i zniekształca myślenie oraz zachowanie.
• depresja epizodyczna (epizod depresyjny) – trwa krócej niż dwa lata i charakteryzuje się wyraźnym początkiem
• zaburzenia depresyjne nawracające – powtarzające się epizody depresji

Ze względu na przyczynę:

• depresja endogenna – uwarunkowana biologicznie, ostrzejsza w przebiegu
• depresja egzogenna (reaktywna) – poprzedzona stresującym zdarzeniem – np. śmierć bliskiej osoby
• depresja maskowana – jest to szczególny rodzaj depresji, bardzo trudny do zdiagnozowania. Objaw podstawowy depresji czyli smutek jest mało nasilony. Chory nie koniecznie czuje się smutny czy przygnębiony. Pojawiają się za to objawy somatyczne tzw. „maski depresji”. Mogą to być bóle głowy, natręctwa, jadłowstręt, bezsenność, zaburzenia układu pokarmowego itp. Kiedy osoba cierpiąca na ten typ depresji trafia do lekarza ten zaczyna leczyć sam objaw jak np. ból kręgosłupa choć nie ma wyraźnej, biologicznej przyczyny tego bólu. Dlatego ważne jest by lekarz w takich przypadkach rozważył możliwość występowania przyczyny psychicznej.

Oznaki i symptomy depresji.
Objawy depresji różnią się u różnych ludzi, występują jednak pewne powszechne symptomy wspólne dla większości osób dotkniętych chorobą. Należy pamiętać, że symptomy te pojawiają się w życiu każdej osoby, jednak czym ich więcej i mają one silniejsze nasilenie tym większe prawdopodobieństwo, że ktoś cierpi na depresję:

• obniżenie nastroju,
• utrata zainteresowań,
• mniejsza energia lub wytrzymałość na zmęczenie,
• trudności w skupieniu uwagi,
• obniżenie samooceny,
• odczuwanie winy, czucie się bezwartościowym,
• pesymistyczne postrzeganie przyszłych wydarzeń,
• myśli bądź zachowania suicydalne (samobójcze) lub zachowania autoagresywne,
• problemy ze snem,
• zmniejszenie apetytu.

Na depresję cierpi obecnie około 10% populacji. Najczęściej zapadają na nią osoby pomiędzy 15 a 30 rokiem życia, jednak zachorować mogą zarówno dzieci jak i osoby w podeszłym wieku. Depresja ma niestety dużą skłonność do nawrotów – 75% osób, które przeżyło epizod depresyjny zachoruje ponownie w ciągu kolejnych 2 lat.

Około 15% pacjentów z ciężką depresją popełnia samobójstwo, 20 – 60% próbuje sobie odebrać życie, a aż 80% ma myśli samobójcze.

Co zrobić jeśli podejrzewasz depresję:

Po pierwsze udaj się do lekarza i opowiedz mu o swoich problemach, wielu lekarzy

pierwszego kontaktu nie posiada wystarczającej wiedzy dotyczącej zaburzeń nastroju, na szczęście ich świadomość w tym zakresie stale rośnie. Razem z lekarzem możesz wykluczyć inne przyczyny (typowo medyczne) złego samopoczucia. Jeżeli razem z lekarzem uznacie że przyczyną problemów może być depresja udaj się na konsultację do psychologa lub psychiatry. Razem ze specjalistą zastanowicie się jak daleko posunięta jest depresja (specjalista poprosi cię prawdopodobnie o rozwiązanie testu oraz przeprowadzi szczegółowy wywiad). Wielu lekarzy psychiatrów może zaproponować leki, jednak aby poprawa zdrowia utrzymywała się dłużej konieczne jest często wsparcie kuracji lekami psychoterapią.

Nie bój się korzystać z pomocy specjalisty, depresja nie oznacza że tracisz zmysły, jest zaburzeniem afektywnym (emocji) i odpowiednio wcześnie leczona może zostać całkowicie pokonana. Depresję można w większości wypadków leczyć ( a nawet całkowicie wyleczyć)  stosując psychoterapię i (lub) leki, z kolei nieleczona choroba rozwija się powodując coraz większe zaburzenia w funkcjonowaniu.

Literatura:

Lowen A. (2012). Depresja i ciało. Warszawa, Wydawnictwo Czarna Owca.

Seligmann M., Walker E., Rosenhan D. (2011). Psychopatologia. Warszawa, Wydawnictwo Zysk i S-ka.

Yapko M., (1999). Kiedy życie boli. Zalecenia w leczeniu depresji. Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.